Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã một lần nghe đến các bệnh liên quan đến tuyến giáp, tuy nhiên không phải ai cũng biết tuyến giáp là gì, nằm ở đâu và chức năng của nó như thế nào. Vì vậy, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về tuyến nội tiết này và những vai trò quan trọng của nó đối với cơ thể.
Về mặt giải phẫu, tuyến giáp là một cơ quan hình con bướm nhỏ nằm ở phía trước cổ, ngay dưới thanh quản. Cơ quan này bao gồm 2 thùy nằm ở hai bên khí quản, thùy trái và thùy phải, được nối với nhau bởi eo đất của tuyến giáp. Thông thường, cơ quan này không thể nhìn thấy từ bên ngoài, và không thể cảm nhận được nó ngay cả khi dùng ngón tay ấn vào.
Chức năng của tuyến giáp là gì?
Hệ thống nội tiết của cơ thể bao gồm 9 cơ quan, mỗi cơ quan sẽ thực hiện các chức năng khác nhau. Vậy chức năng của tuyến giáp được coi là tuyến nội tiết lớn nhất là gì?
Tế bào tuyến giáp là tế bào duy nhất trong cơ thể có thể hấp thụ i-ốt. Do đó, chức năng chính của cơ quan này là tổng hợp i-ốt từ thực phẩm chúng ta ăn, sau đó chuyển hóa thành hormone tuyến giáp (hay còn gọi là hormone tuyến giáp) thông qua liên kết với axit amin tyrosine. Hormone tuyến giáp bao gồm thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3).
Sau khi hình thành, hormone tuyến giáp được giải phóng vào máu và vận chuyển khắp cơ thể để thực hiện một loạt các nhiệm vụ quan trọng. Khi các hormone này được sử dụng, một số iốt trong hormone sẽ được giải phóng và được tuyến giáp tái hấp thu để tạo ra nhiều hormone tuyến giáp hơn. Ngoài ra, cơ quan này còn sản xuất ra hormone calcitonin có tác dụng vận chuyển canxi vào xương góp phần giúp xương chắc khỏe.
Tuyến yên là cơ quan chịu trách nhiệm kiểm soát việc sản xuất hormone của tuyến giáp. Khi nồng độ hormone T3 và T4 giảm xuống quá thấp, tuyến yên sẽ tiết ra hormone kích thích tuyến giáp (TSH) để thúc đẩy tuyến giáp hoạt động. Dưới tác động của TSH, tuyến giáp sẽ sản xuất nhiều T3 và T4, do đó làm tăng nồng độ hormone tuyến giáp trong máu. Lúc này, tuyến yên sẽ phản ứng bằng cách giảm tiết TSH để duy trì nồng độ hormone tuyến giáp ổn định.
Bên cạnh đó, còn có một yếu tố khác tham gia vào quá trình này, đó là vùng dưới đồi. Đây là nơi trực tiếp nhận các tín hiệu về tình trạng nồng độ hormone tuyến giáp trong máu, sau đó truyền thông tin đến tuyến yên. Vùng dưới đồi có nhiệm vụ tiết ra hormone giải phóng TSH (TRH) để kích thích tuyến yên sản xuất TSH khi cơ thể cần thêm hormone tuyến giáp, và ngược lại khi cơ thể dư thừa hormone tuyến giáp là vùng dưới đồi. ức chế hormone TRH. Toàn bộ hệ thống này, được gọi là trục dưới đồi-tuyến yên-tuyến giáp, giúp điều chỉnh những thay đổi bên trong cũng như đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Hormone tuyến giáp và vai trò của chúng trong cơ thể
Tuyến giáp bình thường sản xuất khoảng 80% T4 và khoảng 20% T3. Tuy nhiên, hormone T3 lại sở hữu “sức mạnh” gấp 4 lần T4. Vì vậy, sau khi được giải phóng khỏi tuyến giáp, dưới tác động của một số enzym ở các mô như gan hay thận, hormone T4 có thể chuyển hóa thành T3 để hoạt động. Mọi tế bào trong cơ thể đều phụ thuộc vào hormone tuyến giáp để điều chỉnh sự trao đổi chất. Dưới đây là một số vai trò quan trọng của hormone tuyến giáp trong cơ thể:
- Kích thích tim hoạt động, tăng cường co bóp, tăng hô hấp cung cấp oxy cho quá trình trao đổi chất ở các mô
- Tăng cường hoạt động của não bộ và hoàn thiện hệ thần kinh
- Điều hòa nhiệt độ
- Duy trì trọng lượng cơ thể
- Thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể, kích thích tăng trưởng và phát triển
- Tác động đến sự phát triển và hoạt động của tuyến sinh dục và tuyến vú
- Tăng cường chuyển hóa glucose gây tăng đường huyết
- Tăng cường chuyển hóa lipid tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động
- Điều hòa và duy trì lượng phốt pho và canxi trong máu ở nồng độ 1%.
- Tăng cường cơ xương cũng như kích thích sự phát triển của da, tóc và móng
Các vấn đề thường gặp với hormone tuyến giáp
Mặc dù rất cần thiết cho cơ thể nhưng nồng độ hormone tuyến giáp trong máu phải được duy trì ở mức ổn định. Quá nhiều hoặc quá ít hormone này sẽ gây ra một số tình trạng bất thường trong cơ thể. Trong đó, phổ biến nhất là cường giáp và suy giáp.
Cường giáp
Đây là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức, một lượng lớn hormone tuyến giáp được giải phóng vào máu dẫn đến dư thừa. Bệnh này có các triệu chứng rất đa dạng và xuất hiện khắp cơ thể. Mỗi bệnh nhân sẽ có những biểu hiện bệnh cường giáp khác nhau và mức độ nặng nhẹ phụ thuộc vào lượng hormone tuyến giáp trong máu của bệnh nhân.
Các triệu chứng có thể phát triển từ từ hoặc đột ngột, diễn ra ở mức độ trung bình hoặc đôi khi rất nặng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Các triệu chứng điển hình bao gồm:
- Giảm cân mặc dù tăng cảm giác đói và ăn quá nhiều
- Hiếu động, luôn tràn đầy năng lượng và khó ngồi yên
- Thay đổi tâm trạng, khó tập trung, lo lắng và cáu kỉnh
- Cảm thấy mệt mỏi cả ngày
- Da nóng ẩm và đổ nhiều mồ hôi
- Tăng thân nhiệt, nhạy cảm với nhiệt độ cao (sợ nóng)
- Yếu cơ, co giật, run tay
- Nhịp tim nhanh bất thường, huyết áp tăng
- Khó ngủ, mất ngủ
- Tóc mỏng và thưa do rụng nhiều
- Thường xuyên đi tiểu và tiêu chảy
- Kinh nguyệt không đều, trễ kinh hoặc trễ kinh
- Mắt nhạy cảm với ánh sáng
- Có thể sờ thấy vùng cổ bị sưng do tuyến giáp phì đại
Mức độ cao của các hormone T3 và T4 trong máu vì bất kỳ lý do gì có thể gây ra cường giáp. Nguyên nhân có thể do cơ thể dung nạp quá nhiều i-ốt hoặc do mắc một số bệnh khác như bệnh basedow tự miễn (bệnh Graves), viêm tuyến giáp, bướu cổ đa nhân, bướu tuyến giáp nhiễm độc, …
Ngoài những nguyên nhân trên, đôi khi bạn có thể bị cường giáp nếu đang dùng thuốc chứa i-ốt như amiodarone (dùng để điều trị rối loạn nhịp tim). Tuy nhiên, tình trạng cường giáp do thuốc sẽ từ từ hết khi người bệnh ngừng thuốc và nồng độ hormone tuyến giáp trong máu sẽ trở lại bình thường sau một vài tháng.
Suy giáp
Trái ngược với cường giáp, suy giáp được hình thành khi tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả dẫn đến sự thiếu hụt trong quá trình tổng hợp và giải phóng các hormone T3 và T4. Nguyên nhân của suy giáp có thể do bẩm sinh, giảm lượng iốt trong chế độ ăn uống, viêm tuyến giáp Hashimoto, phẫu thuật cắt tuyến giáp, sử dụng thuốc kháng giáp (thiamazole), hoặc rối loạn chức năng tuyến yên, chẳng hạn như khối u. hoặc viêm tuyến yên.
Suy giáp và cường giáp là hai bệnh có cơ chế hoạt động trái ngược nhau nên biểu hiện của suy giáp đối lập với biểu hiện của cường giáp, cụ thể như sau:
- Tăng cân nhanh, mặc dù bạn không có cảm giác thèm ăn
- Cơ thể chậm chạp, có thể suy nhược
- Trí nhớ giảm sút, khả năng tư duy kém
- Thường cảm thấy mệt mỏi
- Da lạnh, nhợt nhạt và khô
- Hạ thân nhiệt, nhạy cảm với nhiệt độ lạnh
- Đau các khớp và cơ
- Giảm nhịp tim, huyết áp thấp
- Thường buồn ngủ
- Tóc khô, thưa và mọc chậm
- Đi tiểu ít và táo bón
- Kinh nguyệt không đều, rong kinh
- Sưng quanh mắt, giảm chuyển động của mí mắt
- Giọng khàn và trầm hơn
- Suy giảm chức năng tình dục ở cả nam và nữ
Các bệnh lý liên quan đến hormone tuyến giáp có thể xảy ra ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, theo nghiên cứu, phụ nữ có nguy cơ mắc các vấn đề này cao hơn nam giới từ 5 đến 8 lần. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng cũng ảnh hưởng rất lớn, vì vậy một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, duy trì lượng i-ốt đầy đủ mới có thể đảm bảo hiệu quả tốt nhất cho chức năng tuyến giáp.
Thông tin liên hệ Dược phẩm PyLoRa:
- Địa chỉ: Số 22, đường 34, P. An Phú, Q.2, TP Hồ Chí Minh.
- Website: https://PyLoRa.com
- Hotline: 0962.158.661
>>> XEM THÊM: PyLoVi – Vì Một Lá Gan Không Còn Virus
Nguồn: PyLoRa.com